26 წლიანი იძულებითი განშორების შემდგომ მშობლიურ აფხაზეთს ეწვია. სოხუმის ყველა ის ადგილი მოიარა, რომელთა ნახვა ოცნებად ჰქონდა გადაქცეული... აფხაზებმა ექიმ-რეპროდუქტოლოგ მანანა მგალობლიშვილს უკვე უწოდეს "მშვიდობის მტრედი" და ენგურს აქეთ დიდი მონატრება და სიყვარული გამოატანეს.

 

 

 

- აფხაზეთიდან ომის დაწყებამდე წამ­ოვედი. იმ წელს დავამთავრე სამედიცინო ინსტიტუტი. მამაჩემი, ბიძინა მგალობლიშვილი, აფხაზეთის მთავარი ფსიქიატრი­ იყო. აფხაზეთში ფსიქიატრიის განვითარებას­ საფუძველი მან ჩაუყარა. 27 სექტემბერს, სოხუმი რომ იცლებოდა, მამას ხალხი თავისი მანქანით სამშვიდობოს გაჰყავდა. თავად წასვლა არც უფიქრია, რადგან როგორც ქართველებში, ასევე აფხაზებში უამრავი მეგობარი ჰყავდა. თუმცა სოხუმის დაცემის შემდგომ ის ჩვენს სახლთან დახვრიტეს. სხვათა შორის, ორ დღეში აფხაზები მისულან მასთან სახლში, მამასთვის ვინმეს რამე რომ არ დაეშავებინა, მაგრამ ვეღარ მიუსწრეს. ერთ-ერთმა რუსულ-აფხაზურმა ოჯახმა მისი ცხედარი დაკრძალა, რაც დიდი ბედნიერებაა ჩვენთვის, რადგან უამრავ ადამიანს საფლავიც არ ჰქონია. ჩვენ შვიდი დედმამიშვილი ვართ, ვიმსჯელეთ და ერთი წლის შემდეგ მისი ცხედარი მის მშობლიურ აბაშის სოფელ მარანში გადმოვასვენეთ. დედა ომამდე რამდენიმე წლით ადრე, 1989 წელს გარდაიცვალა.

ვოცნებობდი, დედაჩემის საფლავზე ქვა დამედო და 30 წლის შემდეგ ავიხდინე.­ რამდენიმე ახლობლის საფლავიც ვიპოვე. სხვათა შორის, ზოგიერთის საფლავს ვიღაც უვლის, თუმცა ბევრი მოუვლელია და ნათესავებს ვთხოვე მიეხედათ.

უამრავი ვიდეო სოციალური ქსელის ჩემს გვერდზე დავდე, რომ სხვებსაც ენახათ თავიანთი ოჯახის წევრების საფლავები. ზოგმა იპოვა კიდეც... რამდენიმეს დავურეკე, რომ აეხსნა, სად იყო მისი ოჯახის წევრის საფლავი. კომენტარებში მადლობას მიხდიდნენ, მლოცავდნენ...

სოხუმის ბაზარი არ შეცვლილა. ისიც ჩემი ბავშვობის ნაწილი იყო და იქაური კუთხე-კუნჭულიც კი მიყვარს. წამოვიღე ლეღვის მურაბა, შებოლილი წიწაკა, თაფლი, აფხაზური აჯიკა...

ფოტო: სოხუმი, რესტორამი "ამრა"

 

აფხაზებმა დამპატიჟეს და ერთმა ბიჭვინთის ღვინო მაჩუქა, მეორემ უთხრა, შენ მაგას ღვინით გააკვირვებ, კახური ღვინის მერეო? იმან უპასუხა, მისი მშობლიური მაინც სხვანაირად ეტკბილებაო. ამ სიტყვების გაგონებაზე იმ დღეებში ყელში გაჩხერილი ყველა ემოცია ჩუმად გადავყლაპე. ვიგრძენი, რომ აფხაზები ცდილობდნენ ჩემთვის ესიამოვნებინათ.

პოლიტიკაზე არ გვისაუბრია. თუმცა­ თავად თქვეს, ომი პოლიტიკის ნაწილია, კარგი და ცუდი ჩვენთანაც არიან და თქვენთანაცო. ერთმა ქალმა რაღაცნაირი იმედით მითხრა, ჩვენ შორის "მშვიდობის მტრედივით" ხართო.

- რისი გადაღებაც მოვასწარი, ვეცადე ყველაფერი აღმებეჭდა. ქუჩებს სახელები შეცვლილი აქვს, თუმცა რად მინდოდა, თვალდახუჭული ვაგნებდი ყველაფერს.

დრანდული პურიც წამოვიღე, რომლის სურნელიც ბავშვობას მახსენებდა. ჩემი დიდი ბაბუა, ანდრია ჯოჯუა, იქ XIX საუკუნეში დასახლდა და ლეჩქოფში მთა იყიდა, სადაც ლიმონის პლანტაციები, თეთრი და შავი ბლის ხეივნები გააშენა. პლანტაცია აღარ არის, მაგრამ ლიმონის ხეები დარჩა.

ფოტო: კომანი, იოანე ოქროპირის სახელობის ეკლესია

 

სოხუმიდან ენგურის ხიდისკენ ტაქსით წამოვედი. მძღოლი ახალგაზრდა აფხაზი­ იყო, როდესაც გაიგო, ქართველი ვიყავი­, მანქანაში დათო კენჭიაშვილის სიმღერა ჩამირთო. "ჩვენი სიშორე ვინ მოიგონა", - ქართველი ბიჭი სევდიანი ხმით მღეროდა და გული ამომიჯდა. ეს თითქოს ჩემი სოხუმური მოგზაურობის ლოგიკური ფინალი იყო. ჩემმა წარსულმა, იმ ბედნიერმა და ლაღმა წლებმა კინოფირივით გამირბინა თვალწინ... მანამდე არც კი მქონდა ეს სიმღერა მოსმენილი, მერე ვიპოვე ინტერნეტში. სიყვარულზეა, მე კი ვიტყოდი, რომ ყველანაირ გრძნობაზეა, თუნდაც ჩემი მონატრებული აფხაზეთის სიყვარულზე. თურმე ამ 26 წლის განმავლობაში აქეთ და იქითაც ერთმანეთის მონატრებით გვიცხოვრია.

https://www.kvirispalitra.ge/