ჯერ კიდევ 7 თებერვალს დე ფაქტო პრეზიდენტმა დაარეგისტრირა მთელი რიგი შეზღუდვების მქონე რეპრესიული კანონპროექტი “უცხოური აგენტების” გამოსავლენად. ე.წ. საპარლამენტო განხილვები ჯერ არ დაწყებულა, თუმცა თუკი სეპარატისტულ ხელისუფლებას მოუნდება, ამ კანონს გაიტანს, ისე როგორც დეკემბერში ბიჭვინთის აგარაკის რუსეთისთვის გადაცემა გაიტანა - მალულად, დილის 5 საათზე... აფხაზეთში 2 თვეა პროტესტი არ წყდება. შეიქმნა პეტიცია, დაიწერა არაერთი საპროტესტო წერილი თუ სტატია, ოპოზიციური ძალები კიდევ ერთხელ შეიკრიბნენ და დე ფაქტო პრეზიდენტ ასლან ბჟანიას წარუდგინეს ულტიმატუმი - 10-დღიანი ვადა მისცეს, რათა “ანტისახელმწიფოებრივ ინიციატივებზე” უარი თქვას. ამ “ანტისახელმწიფოებრივ” ინიციატივებს შორისა ე.წ. აპარტამენტების, ბიჭვინთის აგარაკებისა და “უცხოური აგენტების” კანონების უკან გაწვევის მოთხოვნები”, - წერს გაზეთი “კვირის პალიტრა” სტატიაში, სათაურით “აფხაზეთში ყველა ოპონენტს “საქართველოს აგენტს” დაარქმევენ”.

“კარგი, თქვენ შემოიღეთ კანონი უცხოელი აგენტების შესახებ, ვინ დაადგენს მათ, იგივე აფხაზები? თუ ჩემს ძმას მტრად განსაზღვრავ, ხვალ შენს სახლში მოვალ. ასეც იქნება, დაიწყება ოჯახური შეტაკებები”, - აცხადებს აფხაზეთის გმირად აღიარებული ასლან კობახია. “არც ერთ პრეზიდენტს, თუნდაც ყველაზე მძიმე დაპირისპირების დროს, არ გაუტოლებია დისიდენტები ხალხის მტრებთან”, - ამბობს ყოფილი ე.წ. პრეზიდენტი რაულ ხაჯიმბა. “ეს ყველაფერი უკვე გამოვიარეთ... ანუ რაც სტალინმა და ბერიამ გაუკეთეს ჩვენს ხალხს 1937 წელს. ახლა სწორედ ჩვენი დღევანდელი მმართველები ცდილობენ სტალინის და ბერიას როლების შესრულებას”, - წერს “ჩეგემსკაია პრავდის” რედაქტორი ინალ ხაშიგი... დე ფაქტო პრეზიდენტმა ასლან ბჟანიამ 7 თებერვალს წარადგინა კანონპროექტი, სადაც ნათქვამია, რომ ნებისმიერი ორგანიზაცია და პირი შეიძლება აღიარებულ იქნენ “უცხოურ აგენტებად”, თუ იღებენ ფულად სახსრებს ან/და ქონებას უცხო ქვეყნებიდან - ფულის მიღება ნებადართულია მხოლოდ მეგობარი ქვეყნებიდან: რუსეთიდან, ვენესუელიდან, ნიკარაგუიდან და სირიიდან”, - აღნიშნავს გამოცემა.

“კანონპროექტი აგენტებად მიჩნეულ ორგანიზაციებსა და ფიზიკურ პირებს უკრძალავს პოლიტიკურ საქმიანობას, საჯარო ღონისძიებების, დემონსტრაციების, საჯარო დისკუსიების გამართვას, საგანმანათლებლო საქმიანობას საბავშვო ბაღებსა თუ სკოლებში. აგენტების სტატუსის მქონე პირები ვერ მიიღებენ “სახელმწიფო” დაფინანსებას. ასევე “უცხოურ აგენტებად” გამოცხადებული ჟურნალისტები ვერ შეძლებენ “სახელმწიფო” აკრედიტაციის მოპოვებას. “აგენტების” მიერ გავრცელებულ მასალებს თან უნდა ახლდეს მითითება, რომ ისინი დამზადდა და გავრცელდა “უცხოური აგენტის” მიერ. “უცხოურ აგენტებად” დარეგისტრირებული ორგანიზაციები და ფიზიკური პირები ვალდებული იქნებიან წარადგინონ საფინანსო დეკლარაციები, მათ შორის სრული მონაცემები წყაროს, თანხის ოდენობის, მიზნობრიობისა თუ მიღებული და დახარჯული სხვა მატერიალური სიკეთის შესახებ. დე ფაქტო იუსტიციის სამინისტრო უფლებამოსილი იქნება გამოიძიოს, მოითხოვოს და შეისწავლოს დამატებითი ინფორმაცია, მათ შორის პერსონალური მონაცემები. შეიძლება ჩატარდეს არაგეგმური შემოწმებებიც. კანონის დარღვევა გამოიწვევს ადმინისტრაციულ, სისხლისსამართლებრივ და სხვა სახის პასუხისმგებლობას დადგენილი წესით”, - განაგრძობს გამოცემა.

“ეს არის ანალოგი რუსეთში 2012 წელს მიღებული “უცხოური აგენტების” შესახებ კანონისა, რომელიც ოკუპირებულ ცხინვალის რეგიონში რუსეთის დავალებით 2014 წელს მიიღეს. აფხაზეთში ეს იდეა უკიდურესად არაპოპულარული იყო, თუმცა საკითხი 2021 წლის ბოლოს გააქტიურდა, როდესაც მოსკოვსა და სოხუმს შორის ხელი მოეწერა 45-პუნქტიან თანამშრომლობის მემორანდუმს, სადაც აფხაზური მხარე ვალდებულებას იღებდა რუსულ კანონმდებლობასთან მოეხდინა ჰარმონიზაცია, რადგან ერთ-ერთი პუნქტით “აგენტების კანონის” მიღებაც იყო გათვალისწინებული. კანონის განხილვა 2023 წელს იგეგმებოდა, მაგრამ აფხაზი საზოგადოების უარყოფითი გამოხმაურებების გამო პროცესი გადაიდო. ამჯერად პროექტი დე ფაქტო პარლამენტშია დარეგისტრირებული. ყოფილი სახალხო დამცველი, დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტის დამფუძნებელი უჩა ნანუაშვილი ამბობს, რომ აფხაზი საზოგადოება ცდილობს წინ აღუდგეს “აგენტების” კანონს, რადგან ხვდებიან, რომ ეს იქნება სრული იზოლაცია”, - დასძენს გამოცემა.

“რუსეთი ცდილობს ყველგან, სადაც რაიმე გავლენა აქვს, გააკონტროლოს ყველაფერი. “აგენტების კანონი” არის იმისთვის, რომ დასავლეთიდან დაფინანსებული ორგანიზაციები არ გაძლიერდნენ. აფხაზეთში დასავლეთიდან დაფინანსებული არაერთი პროექტი ხორციელდება და რუსეთს სწორედ ეს ვერ აუტანია. მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთს ჰყავს რეგიონში რამდენიმე ათასი შეიარაღებული ჯარისკაცი, დე ფაქტო ხელისუფლება მთლიანად რუსეთიდან ფინანსდება და წლებია კრემლს აფხაზეთზე დიდი გავლენა აქვს, ზოგიერთი კანონის მიღება მაინც გაუჭირდათ. ეს შეეხება ე.წ. აპარტამენტებს, ბიჭვინთის აგარაკთან დაკავშირებითაც ჯერ ყველაფერი არ არის გადაწყვეტილი, რუსეთს არ მისცეს ნება, მესამე პირზე გასხვისდეს მიწა. რუსეთი ამ წინააღმდეგობებს ხედავს და ცდილობს ამ კანონით შეზღუდოს ოპონენტები, ცდილობს სრულ იზოლაციაში ამყოფოს აფხაზი საზოგადოება, რათა გარდა რუსეთისა, სხვა დასაყრდენი და წყარო არ ჰქონდეთ”, - აცხადებს გამოცემის კორესპონდენტთან საუბრისას უჩა ნანუაშვილი.

“მსგავსი კანონი ცხინვალის რეგიონში 2014 წელს მიიღეს და დღეს ცხინვალში ყველა აქტიური ორგანიზაცია ლიკვიდირებულია. იგივე აფხაზეთშიც რამდენჯერმე სცადეს, მაგრამ ფეხს ითრევდნენ და მხოლოდ წელს, 7 თებერვალს მოხდა კანონპროექტის ინიცირება, რადგან რუსეთიდან დიდი წნეხი იყო. აფხაზეთში ეს კანონი რეპრესიებთან არის ასოცირებული. თუკი ეს კანონი გავა, აფხაზეთი მთლიანად რუსეთზე იქნება დამოკიდებული და თავისუფლების ის მცირე კუნძულებიც გაქრება, რომლებიც ჯერ ისევ შემორჩენილია - თავისუფალი მედია, ზოგიერთი ორგანიზაცია. აფხაზები ხედავენ, რომ რუსეთი ცდილობს ყველაფრის გაკონტროლებას და პრაქტიკულად იმავე სცენარის გამეორებას, რაც რუსეთში მოხდა. აფხაზებს არ სურთ სრულად იზოლირებულობა და რუსეთზე დამოკიდებულება. ამიტომ რუსეთის ეს ნაბიჯები უფრო აძლიერებს რუსეთის საწინააღმდეგო განწყობებს”, - განმარტავს ნანუაშვილი და შეკითხვაზე - “შეეხება თუ არა ეს კანონი გალის ქართველ მოსახლეობას, რადგან ქართველები შემწეობებს, პენსიებს და ჯანდაცვის სერვისებს საქართველოს არაოკუპირებული ნაწილიდან იღებენ?” - პასუხობს:

“ამ კანონის ამოქმედების შემდეგ გალი ერთ-ერთი სამიზნეა და ყველაზე მძიმე შედეგს სწორედ გალის ქართველი მოსახლეობა იწვნევს. თუკი კანონი ამოქმედდება, ეს შეეხება განათლების სფეროში მომუშავე ქართველებს. ყველაზე მკაცრად სწორედ ქართველებს მიუდგებიან”.

“ყოფილ სახელმწიფო მინისტრ პაატა ზაქარეიშვილის თქმით, რუსეთს ეს კანონი სჭირდება ლოიალურობისთვის როგორც აფხაზეთში, ასევე თბილისში. ეს არის საბუთი იმის საჩვენებლად, რომ “მე ვარ შენთან, შენს ორბიტაზე”. “აგენტების კანონის” მიღება წლების წინ რუსეთთან გაფორმებული მემორანდუმითაა გათვალისწინებული. ბოლო დროს რუსეთი აფხაზური მხარისაგან სერიოზულ დათმობებს ითხოვს - ბიჭვინთის აგარაკის სრულად დათმობასა და აპარტამენტების მშენებლობას. აფხაზებს მიაჩნიათ, რომ ამ მძიმე თემების უკან უნდოდათ დაემალათ და იოლად გაეტარებინათ “უცხოური აგენტების” კანონი, მაგრამ არ გამოუვიდათ. კანონპროექტმა დაძაბულობა გამოიწვია, ამიტომაც ამდენი ხანია დე ფაქტო პარლამენტშია პროექტი და ჯერ კიდევ ვერ განიხილეს. საქმე ისაა, რომ აფხაზი საზოგადოება ძალიან პატარაა, ყველა ერთმანეთს იცნობს, ყველამ იცის, რომ ეს კანონი არ სჭირდებათ, პირიქით, დააზიანებს. კარგად იციან, რამდენად სასარგებლო საქმეს აკეთებს სამოქალაქო სექტორი აფხაზეთში. ესაა შშმ პირებზე მუშაობა, ჯანდაცვა, ეკოლოგია, განათლება, საკანონმდებლო აქტიურობა”, ამბობს ზაქარეიშვილი, რომლის თქმით, “აფხაზეთს სჭირდება სამოქალაქო სექტორი. ესაა ტრიბუნა უცხოელებთან სალაპარაკოდ, როცა უცხოელები ჩადიან აფხაზეთში ან აფხაზი სამოქალაქო სექტორის წევრები ჩადიან ევროპაში, რათა ევროპის სტრუქტურებთან ჰქონდეთ კონტაქტები”, - წერს სტატიის ავტორი.

“აფხაზეთის დე ფაქტო ხელისუფლებას არგუმენტი ჯერ არ წამოუყენებია - ერთადერთი, ამბობენ, რომ ეს მემორანდუმით გათვალისწინებული ვალდებულებაა. თბილისში ხელისუფლება ამტკიცებს, რომ გამჭვირვალობისთვის სურს ამ კანონის მიღება. ჩვენ, არასამთავრობოები, ვამტკიცებთ, რომ ეს არის ევროპასთან ბრძოლა, რადგან სამოქალაქო სექტორზე უფრო გამჭვირვალე საქართველოში არავინ არის - 4-5 მიჯნა უნდა გაიარო, რომ ყველას დაუმტკიცო, სად იხარჯება მოპოვებული გრანტის ფული. რუსები გულწრფელად მაინც აცხადებენ, რომ ებრძვიან დასავლეთს, ჩვენ კი ფარისევლები ვართ, ვამბობთ, რომ ამერიკა მეგობარია, ევროკავშირში მივდივართ და ამ დროს რუსეთივით ვებრძვით ამერიკასა და ევროპას. ამიტომ ჩვენი კანონი უფრო ფარისევლურია, ცინიკური. აფხაზურ კანონშიც კი გაწერილია, რომ რუსეთისგან, ვენესუელისგან, ნიკარაგუისა და სირიისგან დაფინანსება დაშვებულია, რადგან მათ აღიარეს აფხაზეთი”, - ამბობს გამოცემის კორესპონდენტთან საუბრისას პაატა ზაქარეიშვილი.

“ჩვენს კანონში უნდა იყოს მკაფიო მითითება, რომ სწორედ ამ ქვეყნების წინააღმდეგაა შეზღუდვები მიმართული, რადგან მათ დაუშვეს საქართველოს სახელმწიფოებრივი მთლიანობის დარღვევა და მაშინ პრობლემა არ იქნებოდა. თუმცა ჩვენს კანონპროექტში ცალსახად იგულისხმება დასავლეთი, რადგან დასავლეთიდან შემოდის გამჭვირვალე ფული, რუსეთიდან შემოსული ფული კი არსად ჩანს... აფხაზეთში არიან არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც იცავენ გალელებს, რამდენად ეფექტურად, ეს სხვა საკითხია, და ეს ორგანიზაციები გაუქმდება. გალელები უფრო მოწყვლად პირობებში ჩაცვივდებიან. სკოლებში მასწავლებლობა შეეზღუდებათ თუ არა, ამაზე პასუხი არა მაქვს. გამორიცხული არაფერია. აფხაზმა რომ აფხაზს დაუწყოს დევნა, გამორიცხულია. უბრალოდ, სამოქალაქო სეგმენტი ფულს ვეღარ მიიღებს და გაჩერდება. დარჩება მხოლოდ თითო-ოროლა აქტივისტი”, - ამტკიცებს კონფლიქტოლოგი.

“რუსეთი მარტივად გაიტანს აპარტამენტების კანონს, რაც აფხაზებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. ბიჭვინთის აგარაკების თემაც ადვილად მოგვარდება. მოლაპარაკე თავები აღარ იქნებიან, ვინმე რამეს იტყვის და, ეტყვიან, უცხო ქვეყნის აგენტი ხარ, საქართველოს აგენტი ხარო და ამით გააჩუმებენ. აფხაზეთში მთავარი მტრის ხატი საქართველოა და შესაბამისად, წამყვანი ლოზუნგი იქნება “საქართველოს აგენტია”. როგორც ჩვენთან ლაპარაკობენ გაუმჭვირვალობაზე, იქ საქართველოს აგენტობაზე ილაპარაკებენ. გაიტანენ თუ არა ამ კანონს, ამაზე საუბარი რთულია. შესაძლოა როგორც ბიჭვინთა გაიტანეს მოტყუებით, ისე გაიტანონ ეს კანონიც. თუმცა ბიჭვინთისგან განსხვავებით, “აგენტების კანონის” გატანა არ იქნება ძალიან მტკივნეული. ჩვენთან, არაოკუპირებულ საქართველოში, “რუსული კანონის” წინააღმდეგ საზოგადოება უფროა მობილიზებული, აფხაზეთში კი პირიქითაა - ე.წ. ხელისუფლებას უფრო ესმის, რომ ამ კანონის მიღება არ შეიძლება. ამიტომ, თუ ბჟანიამ ჩათვალა, რომ სჭირდება კანონი, გაიტანს. ჯერჯერობით არ ჩქარობს”, - დასძენს ზაქარეიშვილი.